General Mc Arthur
Asker-devlet adamı, çağımızın en büyük liderlerinden biri idi. Kendisi, Türkiye’nin, dünyanın en ileri memleketleri arasında hak ettiği yeri almasını sağlamıştır. Keza O, Türklere, bir milletin büyüklüğünün temel taşını teşkil eden, kendine güvenme ve dayanma duygusunu vermiştir. Ben, Atatürk’ün sadık arkadaşlarından biri olmakla büyük bir iftihar duyuyorum.
A.B.D. Eski Büyük Elçisi: General Charles Sherrill
Geceleyin yüz kişilik akşam sofrası, Avrupa’nın büyük başkentlerinde verilmekte olan benzeri şölenlerden hiç de farksızdı. Yalnız Türkiye Cumhuriyeti’nin verdiği şölen sofrasında kullanılan İkinci Mahmut çağından kalma (1808–1839) som altın tabak ve takımlar, bu şöleni Avrupa’dakilerden daha debdebeli yapıyordu. Mustafa Kemal hazretleri her şeyden önce tam anlamıyla savaşçı bir komutan, metin, geniş simalı, derin ve mütekaşif düşünceli, sert ve canlı sözlü bir zattır. Ancak bu gece tam anlamıyla ince ve nazik bir devlet adamı, aynı çağda mükemmel bir devlet başkanı idi. Her elçi kendilerinden aynı ölçüler içinde iltifat görürler.Unutmamalıdır ki Kemal, Dumlupınar’da parlak bir strateji kabiliyeti göstermiş ve düşmandan çok azlık olan Türk kuvvetlerinden gereğince yararlanmayı bilmiştir.Dünya üzerinde istila orduları, Yunanlıların uğradıkları büyük bozgun gibi bir yenilgiyle pek az karşılaşmışlardır.Cihanı hayran bırakan bu Türk, Türkler’ in göğsünü Türk olduklarından, tarihlerinden ve dillerinden dolayı bir daha kabartmıştır ve Türkiye’nin geleceği için, geçmiş yüzyılların toplayabildiğinden daha fazla bir kudret toplamıştır.Mustafa Kemal, başarılarının çoğunu tükenmek bilmeyen sabrı sayesinde elde etmiştir.
A.B.D. Gazetesi: New York Times
Lozan’ı o kazandı; son iki yüz yılda ihtiyar Asya’nın Avrupa’ya kazandırdığı ilk zafer.Dünya üzerinde istila orduları, Yunanlıların uğradıkları büyük bozgun gibi bir yenilgiyle pek az karşılaşmışlardır.Savaş sonrası döneminin en yetenekli liderlerinden biri.
A.B.D. Gazetesi: Chicago Tribune
Dünya sahnesinden tarihin en dikkatli, çekici adamlarından biri geçti.
A.B.D. Gazeteci: Gladys Baker
İnsanı teslim alıcı gözlerinde fevkalade önderlik kuvveti vardır. Kalın kaşları sakin durmaz. Yüksek, enteklektüel zirvelere kalkar ve şayanı hayret derecede geniş alnında derin çizgiler oyacak bir şekilde çatılır. Derisi açık renkli ve güneşten yanmıştır. Esmer değildir. Saçı sarımtrak kahve renklidir. Ağzının temiz kesilmiş hatları ve çenesi kararlarının kesinliğini gösterir. O, tetiktir, hazır cevaptır, dikkati çekecek kadar zekidir.
Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı: Kordel Hall
Atatürk’ün ölümünden dolayı Amerika Hükümeti pek çok üzgündür. Bu kayıp, yalnız Türk Milleti’ne ve sınırların inhisar etmemiştir. Yayıldığı yerler çok geniştir.
A.B.D. Basını
Atatürk’ün birçok insanların başarmaya maddeten muktedir olamadıkları işleri başarmada gösterdiği azim ve cesarete ve ortaya koyduğu esere bütün Amerika hayrandır.
Nobert Von Bischoff
Eşsiz inkılaplarla Gazi’den milletine geçen büyük irade kuvveti uzun yıllar süregelecek bir gelişme ve olgunluğu birkaç yıl içinde gerçekleştirmiştir. Ve anlaşılmıştır ki Gazi’nin kendisine olan inancına, Türk Milleti Layıktır.
Neue Freie Presse
Büyük düşüncelerin adamı bir devlet mimarıydı.Atatürk’ün hareketlerinden asabi oldukları belli olmuyor. Hareketlerinde ademi ittirad ve ahenksizlik gösterenler asabidir. Hâlbuki Atatürk’ün hareketi kesin, belli ve bilinçlidir. Her hareketini bilerek yapıyor. Kendisiyle konuştuktan sonra, “Sadi”nin bir beytini hatırladım. Bunu bir Türk dostumdan işitmiştin, size söyleyeyim:”Bir şeyi bilen ve bildiğini bilen kimse, şerefinin atını evrenin kubbesi üzerinde sıçratabilir.”Şunu göz önünde tutmak gerekir. Ben her şeyden önce dış biçim adamıyım. Böyle olmasaydım, heykelci olmazdım. Binaenaleyh intiabımı bu bakımdan söyleyeceğim. Çünkü yalnız biçimdir ki bana, karşımdaki insanın özüne işlemek imkânını verir. Doğaldır ki hareket bütünler. Diyebilirim ki Atatürk biçim ve hareketine göre, olağanüstü bir insan, fakat bu olağanüstülük, Nietsche’nin ki gibi değildir. Nietcshe hasta idi. Atatürk öyle bir insandır ki, hayalî değildir. İstediğini bilir, bildiğini yapar, yapamayacağı bir şeyi de istemez.
Belçika’nın Eski Büyük Elçisi:
Atatürk’ün ölümü, yalnız Türkiye için değil, bütün dünya için de derinliği ölçülemez bir kayıptır.
Kopenhag-Nasyonal Tidende Gazetesi
Atatürk, şecaat ve kabiliyetin en büyük sembolüydü. O, yirminci asrın en büyük gerçeğini yaratan adamdır.
Belçika’nın Eski Ankara Elçisi
Ankara’da bulunduğum zaman Güneş’e bakar, fakat bu Güneş’i ufukta değil, Çankaya’da görürdüm. Samimiyetle diyebilirdim ki, hakiki Güneş, Çankaya’daki Güneş’ti. Atatürk’ün acı kaybı dünya için büyük bir kayıptır. O’nun yüksek deha ve azimkar karakterine karşı büyük bir hayranlık besleyen Belçika Kralı, bu duygularını eylemde de göstermek için beni, Büyük Ölü’nün cenaze töreninde bulunmaya memur etti.Bütün Belçikalılar, yasınıza içtenlikte katılıyorlar. Mebusan Meclisi’nde Atatürk’ün anasını anmak için yapılan gösteri bunun bir delilidir.
Henri Liebrecht
Mustafa Kemal, memleketi için her şeyin kaybolmuş göründüğü bir zamanda olağanüstü bir kalkınma gerçekleştirmiştir.
Libre Belgique Gazetesi
Türkiye’nin uluslararası ünü, prestij ve otoritesi durmaksızın yükselmiştir. Milletine bu kadar az zamanda bu ölçüde hizmet edebilen tek devlet adamı Atatürk’tür.
Belçika Milli Meclisi Başkanı: Camille Huysmans
Reformcu ihtirasını milli toprağa hasretmiş lider.
Ankara Orta Elçisi: B. Pavlov
Savaş sonrası Avrupa’sının en dikkati çekici simalarından biri kayboluyor. Büyük Asker, cesaretli ıslahatçı ve müstesna devlet adamı “Atatürk” adını haklı olarak taşımış olan adam artık yaşayanlar arasında değildir. Yeni Türkiye’nin tarihi son on beş yıl içinde, O’nun adına ayrılmaz bir surette bağlıdır. O, Osmanlı İmparatorluğu’nun en tehlikeli anlarından birinde politik sahnede gözükerek memleketin enerjisini canlandırmayı ve millî gelecek için iman ilham etmeyi başarmıştır. O anda devletin var olması söz konusuydu ve Türk Milleti yenilmişti, ümitsizlik içinde bulunuyordu. Görevi kolay değildi. Uzun ve çetin bir savaştan sonra, Türk topraklarının üçte ikisi yabancı askerler tarafından işgal edilmişti ve kendisi iki cephede savunmaya mecbur bulunuyordu: Dışta düşmanla, içte Sultan’la.Atatürk, verdiği örnekle hepsi kendi fikirlerine bağlı genç ve enerjik devlet adamı, asker, yönetici ve bilgin yaratmıştır.Dost ve komşu Türk Milleti’nin bu kayba cesaretle katlanmasını ve rahmetlinin arkadaşlarının da, milletlerin hissiyetinde bu büyüklükte dahi bir devlet adamının ve büyük ıslahatçının kaybından sonra meydana gelmesi normal olan zorlukları yenmelerini dileriz.
Bulgar Dness Gazetesi
Hiçbir memleket, yeni Türkiye’nin Ata’sı tarafından başarılan kadar güçlü, hızlı ve kökten bir yenilik hamlesine erişmemiştir.
Kojuhof
Atatürk’ün büyük, şan ve şerefle dolu ismi Ankara kayalarının üzerinde, unutulmaz günlerin bir anısı olarak silinmez kalıyor. Burada bu toprak üzerinde, bizim yanı başımızda çok büyük ve çok kudretli bir adam, bizim çağdaşımız olarak yaşamıştır. Düşman ordularının istilasını, bir yıldırım darbesi gibi defetmek, barış anlaşmalarını bir kılıç darbesiyle yok etmek, Halife’nin yüzyıllık taht ve tacını bir yumruk darbesiyle ortadan kaldırmak, memleketi islah etmek ve sonra ümitsiz hale düşmüş olan bir milletin millî ihtirasını uyandırmak, modern ve uygar bir devlet yaratmak… İşte gözlerimizin önünde cereyan eden ve büyük bir kısmı itibariyle Kemal Atatürk’ün şahsi eseri olan mucizeler bunlardır.Buna dayanarak, Gladston gibi, şunları söylemekte haklıyız:”Dünya, bu derece müstesna olan bu adamın ölümünden sonra artık eskisi kadar enteresan değildir.”İşte milletinin Ata’sı, kılıç, fikir, kalp ve irade adamı olan Atatürk budur. Milletinin bu büyük evladı, aynı zamanda yirminci yüzyılın da büyük bir yurttaşıdır.
Meçkarof
Osmanlı İmparatorluğu’nun vücudu merhametsiz bir surette kesmekte olan cerrahların bıçağını çekip alan Mustafa Kemal olmuştur. Milli enerjiyi harekete getirdi ve milletin iradesini canlandırdı. Yoldan çıkmış olan ve karşı koymaya gücü yetmeyen hükümet merkezini terkederek milletin hayati kuvvetlerini aramak ve daha sonra Sakarya’da yenecek olan silahı tavlamak üzere Anadolu’ya geldi. Bununla beraber, silah zaferiyle yetinmiyordu. Türkiye’yi kurtarmak, hatta büyük ve zengin etmek, onun kültür düzeyini yükseltmek istiyordu. Bütün milleti için kahramanlığının ve insan erdemlerinin sembolü olan O, değerlerinden daha az müthiş olmayan bir mücadeleye başladı. Millî ve sosyal inkılap savaşı… İşte on beş yıldır devam eden ve en büyük başarılarla taçlanan inkılap bu inkılap idi.
General Daskalof
Büyük ölünün önünde eğilmeye ve yüksek bir kumandan, eşsiz bir inkılapçı ve devlet adamı olarak tanıdığım Büyük Şef’inize son saygı görevimizi yapmaya gidiyoruz. Atatürk’ün vakitsiz ölümü, dünyanın her tarafında olduğu gibi, Bulgaristan’da da büyük üzüntü uyandırmıştır. Hiç şüphe yoktur ki, O’nun hayata gözlerini yummasıyla insanlık, yeri kolay kolay doldurulamayacak büyük bir adam kaybetmiştir.
